Het werk had ruim vijftig jaar in Presikhaaf gestaan en dreigde gesloopt te worden. Nu de visuele elementen uit hun jeugd — samen met de gesloopte woningen waarin ze woonden — verdwijnen, vroegen drie jonge leden van P1 zich af: Wiens buurt is het? Met de interventie claimden zij eigenaarschap over hun ruimte binnen het Nederlandse nationale erfgoed.
“Het acht meter hoge stalen beeld hebben we met een kraan uit Presikhaaf getild en op een vrachtwagen geladen. Diezelfde dag reden we na sluitingstijd in een treintje van auto’s en vrachtwagens het museum binnen.”
— Sara Amraoui
Het collectief omzeilde bewust de deskundigen en besluitvormers van het museum. De instemming van de directeur (“we doen het guerilla-stijl!”) was voldoende om de operatie uit te voeren. Alleen de beveiliging werd pas vlak voor aankomst geïnformeerd.
De verplaatsing van Abstract Object vond plaats binnen het project thisisprikko X beeldenpark_presikhaaf, en is geïnitieerd en begeleid door Ikram El Messaoudi, kunstenaar en voorzitter bestuur stichting P1, in dialoog met junior curatoren Sara Amraoui, Zainab Amraoui en Nabil Zahti.
Claudia Schouten (#beeldenpark_presikhaaf) maakte de jongeren nieuwsgierig naar de verhalen achter de kunst in hun wijk. Zij ontwikkelden onder begeleiding van Ikram en Claudia een podcastroute langs kunstwerken in Presikhaaf, waarin naast literatuur onderzoek, persoonlijke ervaringen en observaties centraal stonden. Eigenaarschap keerde telkens terug: wie beslist over plaatsing of sloop van kunstwerken? Van wie is de wijk? Zainab Amraoui vatte dit samen in de vraag bij een verdwenen kunstwerk uit haar jeugd: “Want wie vroeg jou?”
Filmvertoning & expertmeeting
In een filmregistratie volgen we Zainab, Sara en Nabil in hun poging het beeld veilig te stellen binnen het Openluchtmuseum. Tijdens de verplaatsing worden bestaande machtsverhoudingen zichtbaar: wie bepaalt waar het kunstwerk staat? Wie bepaalt wat nationaal erfgoed is?
De eerste vertoning op groot doek vond plaats op 19 december 2022 in Filmhuis Focus Arnhem, tijdens een besloten bijeenkomst met staatssecretaris van Cultuur Gunay Uslu, op uitnodiging van en samen met cultuurwethouder Cathelijne Bouwkamp.
In lijn met de woorden van de staatssecretaris tijdens de Huizinga-lezing (2022) stelt P1 dat erfgoed niet passief ondergaan mag worden, maar actieve en creatieve daden vereist.
Na de film volgde een gesprek met de junior curatoren over kunst- en cultuurruimtes in Arnhem-Noord, in het bijzonder Presikhaaf 1. Hoewel dit daar niet lukte, vond het collectief onderdak in de Rotterdamse wijk Oud-Charlois, ondersteund door de gemeente Rotterdam. Hier bouwden zij een cinema en organiseren ze een tweede filmvertoning op 4 oktober 2025, want het beeld wordt bedreigd.
Het Openluchtmuseum geeft aan, na vertrek van de directeur, het beeld niet langer op de grote weide te willen behouden. De plek op de grote weide heeft voor Abstract Object een bijzondere symbolische betekenis. De curatoren krijgen twee keuzes van het museum: het werk degraderen tot rekwisiet elders in het museum, of het terugbrengen naar Presikhaaf.
Vaderlands Historisch Volksfeest 1919
Het museum werd ooit opgericht om het verdwijnende plattelandsleven te conserveren. Tijdens het Vaderlandsch Historisch Volksfeest van 1919 bezochten 400.000 mensen het museum, gekleed in streekdracht. Ter gelegenheid daarvan werden drie Schietpalen geplaatst op de grote weide, ter meerdere glorie van het Nederlands nationalisme. Deze schietpalen van 10 meter hoog, verdwenen na ruim een eeuw door houtrot. Op diezelfde plek werd in 2021 Abstract Object geplaatst, waardoor de locatie van het beeld nog meer symbolische waarde kreeg.
Expertmeeting – filmvertoning 4 oktober 2025
Op 4 oktober 2025 vindt de tweede besloten filmvertoning plaats als start van een expertmeeting. Doel van deze bijeenkomst is samen nadenken hoe Abstract Object voor de komende honderd jaar te behouden op de grote weide, zoals de Schietpalen ooit een eeuw lang hun betekenis droegen.
De documentaire over de interventie, Abstract Object (1967–2025), is blijvend in ontwikkeling. De film is deels documentair, deels een doorlopend artistiek onderzoek met als centrale vraag: “Wie herschrijft de ongeschreven geschiedenis?”
