Rood Rotterdam 1928-1949

We zoomen in op de bewoners van Charlois en wekken interessante personages tot leven, die gezamenlijk vertellen hoe het sociaal weefsel zich onder een nationaalsocialistisch burgerlijk bestuur organiseerde in deze wijk. Beperkt tot de straten volgens een kaart uit 1943, uitgegeven door Gemeentewerken Rotterdam.

We kijken vanaf 1928 breed naar de sociale geschiedenis op de Linker Maasoever, het huidige Rotterdam-Zuid. Het startpunt is het boek ‘Rood Rotterdam’ (1984) over de vooroorlogse lokale en daaraan gekoppelde internationale antifascistische arbeidersbewegingen van de jaren ‘20 en ‘30. We vervolgen deze route en stuiten op sporen in archieven die om nader onderzoek vragen. De eerste stemmen uit dit onderzoek zijn te horen en zichtbaar gemaakt in de groepstentoonstelling A Loud Voice Never Dies.

Clara, een nom de guerre (*1917, Zuidhoek, Oud-Charlois) vertelt hoe ze het fascisme zag ontwikkelen in de jaren ‘30. Haar stem is te horen in een geluidsstuk van Clause Sluter met een selectie van geluidsfragmenten uit een in 1982 op band opgenomen interview. Ze vertelt hoe haar ervaringen, samen met de boeken die ze leest van onder andere nazi-ideologen en ontsnapte politieke gevangenen, haar vanaf 1935 voorbereiden op de jaren die volgen.

De ruimtelijke installatie BLOK door Johan in Hout en Matt Plezier is een hommage aan H.W. Blok, boekhandelaar uit Charlois. Met de installatie is een deel van de sportschool getransformeerd tot een 'lichtbaken in donkere tijden', zoals H.W. Blok zijn nieuwe boekwinkel op de Boergoensestraat zag na de Duitse bezetting. Het ontwerp hiervoor maakte hij in de laatste maanden van zijn verblijf in het concentratiekamp Dachau, waar hij terechtkwam door zijn verzetsactiviteiten.

Doorlopend onderzoek
In dit onderzoek leggen we vergeten geschiedenissen bloot en versterken we stemmen die tussen wal en schip vallen; soms fluisterend, dan weer met levendige veerkracht, maar altijd vanuit de ervaring van de stad zoals die zich ontvouwt in de handen van hen die haar leven geven. Het levert een indrukwekkend beeld op van de wijk Oud-Charlois dat schuurt met het narratief van de wederopbouw.

Het onderzoek is een initiatief van Claudia Schouten, curator met Matt Plezier van de tentoonstelling A Loud Voice Never Dies. Vernoemd naar het werk van Urok Shirhan, een van de deelnemende kunstenaars.

Met speciale dank aan de medewerkers van Stadsarchief Rotterdam voor het mogelijk maken van het geluidsstuk.